Alkmaar mag zich de meest inspirerende stad in Europa noemen voor het vergroenen van de leefomgeving. In december 2022 wonnen de gemeente en Stadswerk072 de Green Cities Europe Award voor de aanpak met de ‘Pocket Parcs’: het vergroenen van kleine pleinen in de gemeente. Van grijs naar groen in korte tijd. Bent u hierin ook geïnteresseerd?
Green Cities Europe organiseert samen met Gemeente Alkmaar deze bijeenkomst 'Vergroening in de stad'. Ti
16.3.2023
Voor deze aflevering van Best Practices nemen we de groene gevels onder de loep die twee jaar geleden zijn aangebracht aan een van de distributiecentra op Schiphol Trade Park. We spraken hiervoor met Annelies Kieboom, marketing director bij Mobilane in Bemmel.
De voordelen van groene gevels
Uit Belgisch onderzoek van de Universiteit Antwerpen uit 2019 blijkt dat groene gevels geluid absorberen, de lucht zuiveren en zorgen voor een beter leefklimaat. Dat zijn belangrijke resultaten in een tijd waarin de effecten van klimaatverandering steeds voelbaarder worden. In stedelijk gebied krijgen we meer en meer te maken met overlast door hitte, droogte en overvloedige regenbuien. De luchtkwaliteit komt onder druk te staan en het verminderde leefklimaat treft niet alleen mensen maar ook planten en dieren.
Groene gevels kunnen deze effecten verminderen. De voornaamste voordelen zijn het verlagen van de temperatuur (zowel buiten als in gebouwen), de luchtzuiverende werking, de demping van geluid, de positieve invloed op de gezondheid en het verhogen van de biodiversiteit. Bovendien kunnen groene gevels de afvoer van regenwater remmen doordat het voor een deel wordt opgevangen en gebufferd door de beplanting. Een andere belangrijke rol van groene gevels is dat zij een verbinding kunnen zijn met andere groene elementen in de stad, zoals parken, (dak)tuinen en plantsoenen.
Tot slot is gevelgroen een efficiënte manier van vergroenen, omdat het minder plaats inneemt dan traditioneel groen. In dichtbebouwde steden is dit een groot voordeel.
Er zijn ook nadelen. Als planten niet aanslaan kan een groene gevel al snel een verdorde gevel worden. Ook kunnen planten het zo naar hun zin hebben dat ze gaan woekeren en het systeem instabiel maken. Deze nadelen hebben vrijwel altijd te maken met verkeerde keuzes in beplanting, irrigatiesysteem, bevestigingsmateriaal of onderhoud. Met het toenemen van de kennis en ervaring op het gebied van groene gevels en de keuze voor het juiste systeem en de juiste leverancier zullen dergelijke problemen verminderen.
Vanaf het begin betrokken
Terug naar de groene gevels van het distributiecentrum op Schiphol Trade Park. Om te beginnen bij de start van het project in 2019. Hierover vertelt Annelies Kieboom: ‘We zijn vanaf de ontwikkelfase betrokken geweest bij het distributiecentrum, wat heel belangrijk is. Want dan kunnen we nog voor de realisatie ons advies geven over de technische vereisten voor de gevels. Bijvoorbeeld dat er rekening gehouden moet worden met het irrigatiesysteem en met de aan- en afvoer van regenwater. Door zo vroeg mee te kunnen denken voorkom je tegenvallers bij de aanleg van het gevelsysteem.’ Dat het familiebedrijf de levering en installatie van de groene gevels mocht verzorgen had te maken met de goede ervaringen die de hoofdaannemer bij vorige projecten met het bedrijf had.
Voor de architect is het integreren van groen in het ontwerp van het gebouw een uitdaging geweest. De ontwikkelaar van Schiphol Trade Park zet sinds enige tijd in op vergroening van het bedrijventerrein. Nieuw te ontwikkelen gebouwen moeten zichtbaar groen hebben en moeten een onderliggend ecologisch plan kunnen laten zien. De architect moest dus op de kavel een zo groot mogelijk distributiecentrum bouwen en tegelijkertijd een bepaald percentage groen in het ontwerp opnemen, dat ook ecologische waarde heeft. Met 750 m2 aan groene gevels (en met twee daktuinen) die een bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen van de biodiversiteit heeft hij voldaan aan deze opgave.
Een planten- en dierenrijk aan de gevel
Er zijn verschillende soorten gevelsystemen beschikbaar voor het installeren van een groene gevel. Voor het distributiecentrum is gekozen voor een modulair en circulair systeem met voorgekweekte plantcassettes van 40 x 40 cm. Deze hebben een geautomatiseerd irrigatie- en drainagesysteem. De planten nemen water op uit de interne waterbuffering door middel van capillaire werking.
Belangrijk was de eis van bevordering van de biodiversiteit in het gebied. Kieboom: ‘Voor de beplanting hebben we een mix gekozen van zoveel mogelijk inheemse soorten met verschillende bloeitijden. Zo creëren we een lang bloeiseizoen waar vlinders, hommels, bijen en andere insecten baat bij hebben.’ In de cassettes zitten inheemse planten als Bergenia Bressingham White, Alchemilla mollis, Vinca minor en Carex oshimensis Evergreen.
Om de groene gevels in goede conditie te houden voert het bedrijf, bijgestaan door vaste partners, het onderhoud langjarig uit. ‘Zo’n twee tot vier keer per jaar houden we een visuele inspectie en twee keer per jaar snoeien we de planten’, aldus Kieboom. Een verticale tuin heeft immers net zo goed onderhoud nodig als een horizontale.
Het bedrijf laat onderzoek doen naar het aantal insecten en vogels dat hun weg naar de groene gevels heeft weten te vinden. De eerste uitslagen tonen aan dat het al binnen een jaar na de installatie in de groene gevels wemelt van het dierenleven.
Daktuinen om te bekijken
Naast de groene gevels zijn er ook twee daktuinen aangelegd met sedumcassettes en verschillende bomen en struiken. De cassettes van 50 x 50 cm zijn beplant met zes tot acht soorten sedumplanten. Deze staan in een substraat dat naast voeding zorgt voor drainage en opslag van water. Daarnaast staan er bomen en heesters op het dak. Gekozen is voor sterke soorten met verschillende bloeitijden. De bomen zijn struikvormig, zodat ze minder gevoelig zijn voor wind. Er staan soorten als Amelanchier lamarckii, Crataegus prunifolia, ‘Splendens’ en Cornus alternifolia. Onder de heesters zijn soorten als Buddleja alternifolia, Deutzia gracilis, Elaeagnus angustifolia en Cotinus coggygria.
Vanaf het houten dakterras kunnen medewerkers genieten van de groene daktuinen, die vanwege veiligheidsvoorschriften niet toegankelijk zijn.
Betekenisvol vergroenen
Het moderne bedrijventerrein scoort niet langer enkel op bereikbaarheid, kantooroppervlakte en het aantal parkeerplaatsen. Gebieds- en projectontwikkelaars nemen steeds vaker hun verantwoordelijkheid als het gaat om verbetering van de werk- leefomgeving door het vergroenen van hun business parks. Een mooie ontwikkeling, die niet alleen goed is voor de productiviteit en de gezondheid van werknemers maar ook voor de natuur. Het groen hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Het groene gevelproject op Schiphol Trade Park laat zien dat ook bij weinig beschikbare ruimte het prima mogelijk is om betekenisvol natuurinclusief te bouwen.
Natuurinclusieve distributie op Schiphol Trade Park
De locatie Schiphol Trade Park associeer je niet direct met weelderig groen en ecologische meerwaarde. Toch richt dit bedrijventerrein zich wel degelijk op het vergroten van de duurzaamheid en leefbaarheid voor mens en dier. Parkachtige buitenruimtes, binnentuinen, daktuinen en groene gevels moeten het werk- en leefklimaat voor de werknemers veraangenamen en een aantrekkelijke leefomgeving opleveren voor bijen, vlinders, vogels en andere dieren.
Facts & Figures
- Locatie: Schiphol Trade Park, Hoofddorp
- Functie: Distributiecentrum met kantoren
- Eigenaar: Logistiek vastgoedbedrijf WPD, Wolvertem (B)
- Architect: Dedato ontwerpers en architecten, Amsterdam
- Opdrachtgever: Minerva development, Amsterdam
- Hoofdaannemer: Dijkham bouw bv, Nijkerk
- Omvang: 750 m2 aan groene gevels en 650 m2 aan groene dakterrassen
- Leverancier en onderhoud groene gevel- en daksystemen: Mobilane, Bemmel en partners
- Leverancier bomen en heesters daktuinen: Boom De Kwekerij, Oirschot
- Realisatie: Mobicare, Bemmel en Zoontjens Boomprojecten, Roosendaal
- Realisatie: 2021
Voor deze aflevering van Best Practices nemen we de groene gevels onder de loep die twee jaar geleden zijn aangebracht aan een van de distributiecentra op Schiphol Trade Park. We spraken hiervoor met Annelies Kieboom, marketing director bij Mobilane in Bemmel.
De voordelen van groene gevels
Uit Belgisch onderzoek van de Universiteit Antwerpen uit 2019 blijkt dat groene gevels geluid absorberen, de lucht zuiveren en zorgen voor een beter leefklimaat. Dat zijn belangrijke resultaten in een tijd waarin de effecten van klimaatverandering steeds voelbaarder worden. In stedelijk gebied krijgen we meer en meer te maken met overlast door hitte, droogte en overvloedige regenbuien. De luchtkwaliteit komt onder druk te staan en het verminderde leefklimaat treft niet alleen mensen maar ook planten en dieren.
Groene gevels kunnen deze effecten verminderen. De voornaamste voordelen zijn het verlagen van de temperatuur (zowel buiten als in gebouwen), de luchtzuiverende werking, de demping van geluid, de positieve invloed op de gezondheid en het verhogen van de biodiversiteit. Bovendien kunnen groene gevels de afvoer van regenwater remmen doordat het voor een deel wordt opgevangen en gebufferd door de beplanting. Een andere belangrijke rol van groene gevels is dat zij een verbinding kunnen zijn met andere groene elementen in de stad, zoals parken, (dak)tuinen en plantsoenen.
Tot slot is gevelgroen een efficiënte manier van vergroenen, omdat het minder plaats inneemt dan traditioneel groen. In dichtbebouwde steden is dit een groot voordeel.
Er zijn ook nadelen. Als planten niet aanslaan kan een groene gevel al snel een verdorde gevel worden. Ook kunnen planten het zo naar hun zin hebben dat ze gaan woekeren en het systeem instabiel maken. Deze nadelen hebben vrijwel altijd te maken met verkeerde keuzes in beplanting, irrigatiesysteem, bevestigingsmateriaal of onderhoud. Met het toenemen van de kennis en ervaring op het gebied van groene gevels en de keuze voor het juiste systeem en de juiste leverancier zullen dergelijke problemen verminderen.
Vanaf het begin betrokken
Terug naar de groene gevels van het distributiecentrum op Schiphol Trade Park. Om te beginnen bij de start van het project in 2019. Hierover vertelt Annelies Kieboom: ‘We zijn vanaf de ontwikkelfase betrokken geweest bij het distributiecentrum, wat heel belangrijk is. Want dan kunnen we nog voor de realisatie ons advies geven over de technische vereisten voor de gevels. Bijvoorbeeld dat er rekening gehouden moet worden met het irrigatiesysteem en met de aan- en afvoer van regenwater. Door zo vroeg mee te kunnen denken voorkom je tegenvallers bij de aanleg van het gevelsysteem.’ Dat het familiebedrijf de levering en installatie van de groene gevels mocht verzorgen had te maken met de goede ervaringen die de hoofdaannemer bij vorige projecten met het bedrijf had.
Voor de architect is het integreren van groen in het ontwerp van het gebouw een uitdaging geweest. De ontwikkelaar van Schiphol Trade Park zet sinds enige tijd in op vergroening van het bedrijventerrein. Nieuw te ontwikkelen gebouwen moeten zichtbaar groen hebben en moeten een onderliggend ecologisch plan kunnen laten zien. De architect moest dus op de kavel een zo groot mogelijk distributiecentrum bouwen en tegelijkertijd een bepaald percentage groen in het ontwerp opnemen, dat ook ecologische waarde heeft. Met 750 m2 aan groene gevels (en met twee daktuinen) die een bijdrage kunnen leveren aan het bevorderen van de biodiversiteit heeft hij voldaan aan deze opgave.
Een planten- en dierenrijk aan de gevel
Er zijn verschillende soorten gevelsystemen beschikbaar voor het installeren van een groene gevel. Voor het distributiecentrum is gekozen voor een modulair en circulair systeem met voorgekweekte plantcassettes van 40 x 40 cm. Deze hebben een geautomatiseerd irrigatie- en drainagesysteem. De planten nemen water op uit de interne waterbuffering door middel van capillaire werking.
Belangrijk was de eis van bevordering van de biodiversiteit in het gebied. Kieboom: ‘Voor de beplanting hebben we een mix gekozen van zoveel mogelijk inheemse soorten met verschillende bloeitijden. Zo creëren we een lang bloeiseizoen waar vlinders, hommels, bijen en andere insecten baat bij hebben.’ In de cassettes zitten inheemse planten als Bergenia Bressingham White, Alchemilla mollis, Vinca minor en Carex oshimensis Evergreen.
Om de groene gevels in goede conditie te houden voert het bedrijf, bijgestaan door vaste partners, het onderhoud langjarig uit. ‘Zo’n twee tot vier keer per jaar houden we een visuele inspectie en twee keer per jaar snoeien we de planten’, aldus Kieboom. Een verticale tuin heeft immers net zo goed onderhoud nodig als een horizontale.
Het bedrijf laat onderzoek doen naar het aantal insecten en vogels dat hun weg naar de groene gevels heeft weten te vinden. De eerste uitslagen tonen aan dat het al binnen een jaar na de installatie in de groene gevels wemelt van het dierenleven.
Daktuinen om te bekijken
Naast de groene gevels zijn er ook twee daktuinen aangelegd met sedumcassettes en verschillende bomen en struiken. De cassettes van 50 x 50 cm zijn beplant met zes tot acht soorten sedumplanten. Deze staan in een substraat dat naast voeding zorgt voor drainage en opslag van water. Daarnaast staan er bomen en heesters op het dak. Gekozen is voor sterke soorten met verschillende bloeitijden. De bomen zijn struikvormig, zodat ze minder gevoelig zijn voor wind. Er staan soorten als Amelanchier lamarckii, Crataegus prunifolia, ‘Splendens’ en Cornus alternifolia. Onder de heesters zijn soorten als Buddleja alternifolia, Deutzia gracilis, Elaeagnus angustifolia en Cotinus coggygria.
Vanaf het houten dakterras kunnen medewerkers genieten van de groene daktuinen, die vanwege veiligheidsvoorschriften niet toegankelijk zijn.
Betekenisvol vergroenen
Het moderne bedrijventerrein scoort niet langer enkel op bereikbaarheid, kantooroppervlakte en het aantal parkeerplaatsen. Gebieds- en projectontwikkelaars nemen steeds vaker hun verantwoordelijkheid als het gaat om verbetering van de werk- leefomgeving door het vergroenen van hun business parks. Een mooie ontwikkeling, die niet alleen goed is voor de productiviteit en de gezondheid van werknemers maar ook voor de natuur. Het groen hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Het groene gevelproject op Schiphol Trade Park laat zien dat ook bij weinig beschikbare ruimte het prima mogelijk is om betekenisvol natuurinclusief te bouwen.
Foto's: Mobilane
