Wie samen met gelijkgestemden ‘groene’ initiatieven wil ontplooien, activiteiten om stad of dorp te helpen vergroenen, heeft daar onherroepelijk de overheid bij nodig – de gemeente. Soms gaat dat soepel, vind je als initiatiefnemer op het gemeentehuis een gewillig oor bij bestuurder en ambtenaren. Maar lang niet altijd verloopt die samenwerking zo vlot. Er zijn niet veel gemeenten waar ‘groen’ als prioriteit nog niet voorkomt in het collegeprogramma, maar in de praktijk…

Het komt steeds vaker voor dat burgers en bedrijven het initiatief nemen om ‘hun’ gemeente te helpen vergroenen. Dat is een goede zaak, vanzelfsprekend, maar toch ligt daarbij, net als bij andere burgerinitiatieven, frustratie altijd op de loer. Daarom is het goed dat in opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving Wageningen Environmental Research (onderdeel van de Landbouw Universiteit in Wageningen), heeft uitgezocht welke factoren bijdragen aan de kansen op succes en de risico’s van falen van groene initiatieven. Een groep onderzoekers, van wie Carmen Aalbers optreedt als contactpersoon, voerde het onderzoek uit.

Aan de kant van gemeenten vonden de onderzoekers twee basisfactoren, die bijdragen aan de kans op succes van groene initiatieven. Om te beginnen is het toekennen van weinig prioriteit aan vergroening een belangrijke faalfactor. Vervolgens is het van belang dat er op het gemeentehuis een cultuur bestaat die gericht is op positief omgaan met burgerinitiatieven. Dus, overdreven gezegd, geen mentaliteit van ‘waar bemoeien die burgers zich mee, wij weten zelf wel wat goed is voor ons dorp’. Dat zijn twee factoren die nogal voor de hand liggen, maar er zijn genoeg (te veel) gemeenten waar men op deze beide invalshoeken tekortschiet.

Bij de initiatiefnemers is het belangrijk dat men beschikt over voldoende kennis en daadkracht om het initiatief op gang te brengen en te houden. Die factor noemen zowel de ondervraagde initiatiefnemers zelf als de betrokken gemeentelijke bestuurders en ambtenaren. Draagvlak, steun vanuit de gemeentelijke politiek is voor het welslagen van een groen initiatief onmisbaar.

De onderzoekers, naast Carmen Aalbers zijn dat nog D.A. Kamphorst en F. Langers, stellen vast dat de groene initiatiefnemers, maar ook de gemeenten, weinig bekend blijken te zijn met beleid en beleidsinstrumenten op rijks- en provinciaal niveau. Ze adviseren de overheid, met name het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, meer bekendheid te geven aan de Green Deal Stedelijke Natuur en de mogelijkheden die dat stuk biedt.

Het rapport telt 104 pagina’s en bevat een groot aantal aanknopingspunten voor succesvolle initiatieven. Het is te downloaden via deze link:

– Rapport ‘Bedrijfs- en burgerinitiatieven in stedelijke natuur: hun succesfactoren en knelpunten en hoe de lokale overheid ze kan helpen slagen’