In 2021 treedt in Nederland naar verwachting de Omgevingswet in werking. Momenteel is het in Nederland zo dat de regels voor de inrichting van de leefomgeving allemaal los zijn vastgelegd. Bijvoorbeeld in de waterwet of in de woningwet. In de Omgevingswet zullen deze allemaal gebundeld worden binnen één wet. De voordelen? Partijen met vragen zullen terecht kunnen bij één loket, en er zal nog maar één procedure zijn. Een procedure die bovendien met 8 weken stukken korter zal zijn dan de gemiddelde 26 weken die men momenteel kwijt is aan procedures.
Naar de implementatie van de Omgevingswet en de obstakels erbij is door het adviesbureau Stec Groep onderzoek gedaan. Hier namen zo’n 100 gemeenten aan deel, van stedelijk tot landelijk. De resultaten ervan zijn gebundeld in de gemeentebenchmark 2018. Uit de resultaten blijkt dat vrijwel alle gemeenten voor de implementatie van de Omgevingswet een speciale wethouder of projectleider hebben aangesteld. Ook blijkt eruit dat vrijwel alle gemeenten ervoor hebben gekozen de implementatie van de Omgevingswet stapsgewijs, in plaats van in één keer, door te voeren.
De implementatie van de Omgevingswet lijkt de gemeenten echter niet makkelijk af te gaan. Zo is maar een vijfde deel van de gemeenten tevreden over de eigen aanpak, terwijl eenzelfde deel de eigen aanpak met een onvoldoende beoordeeld. Hiernaast heeft nog maar 15% van de gemeenten een omgevingsvisie conform de Omgevingswet ontwikkeld. Het grootste obstakel voor de gemeenten blijkt het ruimtelijke ordeningsgedeelte van de Omgevingswet te zijn. Met name bij stedelijke gemeenten. Voorbeelden hiervan zijn thema’s als: schuiven met onderzoekslasten naar een latere fase van de planvorming, meer flexibiliteit bij gebiedsontwikkeling, het werken met tijdelijkheid in het omgevingsplan en monitoring bij de toedeling van functies aan locaties.
Om toch succes te kunnen boeken is volgens veel gemeenten een cultuurverandering nodig. Hiernaast is het volgens de Stec Groep, dat het onderzoek uitvoerde, noodzakelijk dat gemeenten meer en beter experimenteren met nieuwe ruimtelijke ordenings-werkwijzen onder de Crisis- en herstelwet.
