In 2007 werd het omslagpunt bereikt: voor het eerst in de geschiedenis van onze aarde woonden meer mensen in de steden dan op het platteland! De problemen van grote stedelijke agglomeraties zijn bekend: luchtvervuiling, waterberging, hittestress, fijnstof enz. De Groene Stad gaat al langere tijd in op de belangrijke rol die groen kan spelen bij de aanpak ervan. Op het wetenschappelijke front is er dit voorjaar in Engeland een belangrijke stap gezet. Vervuilingsexperts van de universiteit van Surrey hebben een uitvoerig onderzoek gepubliceerd naar welke soorten bomen en heggen vervuiling door verkeer het meest effectief neutraliseren.
Twaalf kenmerken, 61 soorten bomen
Ze brachten in kaart welke eigenschappen bomen moeten bezitten om ze zinvol tot natuurlijke filters te kunnen inzetten. In totaal identificeerden ze er 12. Van belang zijn bijvoorbeeld kenmerken als kleine bladen, een grote bladdichtheid, de structuur van het blad of bomen ‘altijd groen blijven’ en of ze harige bladen hebben. Op basis van deze eigenschappen werd vervolgens gekeken naar bomen en heggen die daaraan voldoen. In de studie komen de onderzoekers tot een selectie van 61 boomsoorten die op een effectieve manier kunnen worden ingezet om vervuiling door het verkeer te bestrijden.
Luchtvervuiling belangrijke doodsoorzaak
Professor Prashant Kumar coördineerde het onderzoek. Hij stelt: ‘we realiseren ons steeds meer dat luchtvervuiling en de impact ervan op de gezondheid van de mens – en op die van onze planeet – tot de belangrijkste thema’s van deze tijd behoort. Luchtvervuiling is de oorzaak van één van iedere negen overlijdens in de stedelijke omgeving’.
Praktisch planningsinstrument
De onderzoekers stelden ook vast dat er weinig gerichte informatie is over wélke boom onder welke omstandigheden de grootste bijdrage levert. Het uitgangspunt is een goede analyse van de omgeving. Gaat het om een straat in het hartje van de stad, in een buitenwijk, zijn de straten smal of is er meer ruimte, wat is de bodemgesteldheid, hoe valt het licht… Het in kaart brengen daarvan is het vertrekpunt.
Vervolgens ontwikkelden ze een instrument dat is bedoeld het keuzeproces van de soorten te systematiseren en vergemakkelijken. Het instrument is bedoeld voor ambtenaren van gemeenten die zich bezig houden met openbaar groen, landschapsarchitecten, tuinbedrijven enz. Maar ook bezorgde burgers die bijvoorbeeld willen nagaan welke bomen en planten rond de school van hun kinderen gewenst zijn, kunnen er mee aan de slag. Met behulp ervan kan worden bepaald welke bomen en heggen in welke omgeving de grootste bijdrage leveren aan het afvangen van fijn stof, het neutraliseren van uitlaatgassen, het dempen van lawaai enz.
Kumar: ‘Een doordachte aanleg van groene infrastructuur kan sterk bijdragen aan de bescherming van mensen tegen uitlaatgassen, fijnstof en lawaai. Meer groen brengt kleur aan in de grijze stedelijke omgeving. Belangrijk is te beseffen dat er geen blauwdruk is die werkt in iedere situatie. Het is maatwerk. We hopen dat onze studie en het daarop gebaseerde instrument bijdraagt aan een goed gefundeerde, doordachte keus van bomen, heesters en planten. Het stelt planners in staat om te fine tunen waardoor het effect van de inspanningen en investeringen optimaal is’.
Het onderzoek Designing vegetation barriers for urban air pollution abatement: a practical review for appropriate plant species selection is te vinden op https://www.nature.com/articles/s41612-020-0115-3
11.6.2020