ALKMAAR WINNAAR GREEN CITIES EUROPE AWARD
INTERNATIONALE JURY ONDER DE INDRUK VAN NEDERLANDSE AANPAK

Na Beringen in België (2020) en Nantes in Frankrijk (2021) wint Alkmaar in Nederland de Green Cities Europe Award 2022 met zijn inspirerende programma “Greening & Biodiversity”. De gelukkig winnaar werd bekend gemaakt tijdens de Victoires du paysage op 8 december in Parijs.

De Nederlandse nominatie is dit jaar geen park, of woonwijk, maar meer een werkwijze. Alkmaar is een prachtig voorbeeld van hoe een gemeente zelf de ‘quick wins’ pakt in het vergroenen van de stad. “Geen ingewikkelde procedures, maar kleine eenvoudige stappen. Dit project heeft meerdere positieve effecten. Sociale aspecten door in bestaande wijken het groen te verbeteren met een groot positief effect op haar bewoners. Vele kleine groene ‘stapstenen’ in een stad verhogen de biodiversiteit veel meer dan op één plek veel groen. Een uitgebreid planten- en bomengebruik draagt daaraan bij. Dit is een plan dat de stad in zijn geheel zal vergroenen.”, zo staat in het juryrapport.

MINIPARKEN VOOR BIODIVERSITEIT, IN ALKMAAR, NEDERLAND
EEN QUICK-WIN METHODE OM LOKALE STEDELIJKE RUIMTES VAN GRIJS NAAR GROEN TE TRANSFORMEREN.
Alkmaar, omgeven door polders en doorkruist door grachten, is een charmante Nederlandse stad, beroemd om zijn kaasmarkt. Het is ook een dynamische stad, die koos voor een lokale pragmatische aanpak om onze huidige milieu-uitdagingen aan te pakken. Wetende dat groene oplossingen effectief zijn om de opwarming van de stad, overstromingsrisico’s en verlies van biodiversiteit tegen te gaan, ontwikkelt Alkmaar haar programma “Vergroening & Biodiversiteit”. In slechts enkele maanden tijd werden verschillende verwaarloosde afgesloten ruimtes omgevormd tot lokale groene oases.

Alkmaar wil in zeven jaar tijd 50.000 m² groen aanleggen. Een kans die Stadswerk072, de organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer en onderhoud van Alkmaar, met beide handen heeft aangegrepen. De eerste stap was het inventariseren van alle verharde ruimtes die kunnen profiteren van een snelle transformatie: pleintjes, parkeerplaatsen en rotondes. Deze bestrate en levenloze plekken worden zo veel mogelijk ontdaan van de verharding om de bodem weer doorlatend te maken. Belangrijk is ook dat bij alle projecten de buurtbewoners actief bij de planning worden betrokken. Last but not least moet de plantenkeuze gericht zijn op biodiversiteit, met een grote verscheidenheid aan bomen, besdragende heesters, wilde bloemen, bloeiende bollen en vaste planten.

In twee jaar tijd is al 50% van de doelstelling bereikt met verschillende miniparken, stedelijke bloemenweiden, nieuw aangelegde oevers en biodiversiteitsvriendelijke rotondes. Deze gerichte en gemakkelijk uit te voeren ingrepen hebben een doorslaggevend effect gehad voor de stad en haar inwoners: niet alleen de levenskwaliteit en de plaatselijke biodiversiteit zijn verbeterd, maar ook de natuurlijke watercyclus is hersteld.

Het project “Vergroening & Biodiversiteit” van Alkmaar bracht de Europese jury in vervoering omdat het laat zien hoe groene oplossingen gemakkelijk lokale oplossingen kunnen bieden voor onze huidige milieu-uitdagingen. Deze “Quick Win” aanpak transformeert de stad van grijs naar groen, gebaseerd op een lokale actie met vier pijlers: verharding beperken, bewoners betrekken, planten toepassen en biodiversiteit verwelkomen. De aanpak van Alkmaar kan door werkelijk elke Europese stad worden gevolgd om de leefomgeving te vergroenen zonder excuses, beperkende regels of vertragingen.
https://award.thegreencities.eu/award-2022/the-netherlands/

Tijdens de uitreiking bedankte Henk Raaijmakers, voorzitter van ENA, de jury en de organisatie. Daarbij lichtte hij kort het belang van goede groenvoorziening in de stad toe: “Groene gebieden zijn geen kostenpost maar winst. Ze zorgen voor meer biodiversiteit, verminderen hittestress, verminderen het effect van klimaatverandering en brengen betere prijzen voor onroerend goed, maar vooral zorgt het voor meer sociale cohesie, een betere gezondheid en een hoger welzijn.”

EEN ZEER SPANNENDE COMPETITIE!
Alle Europese genomineerden zijn inspirerende projecten, impactvoller dan ooit. Er is duidelijk een veelbelovende trend voor meer groene steden in Europa zichtbaar. De wedstrijd van 2022 was niet alleen van hoog niveau, hij bleek ook verbazingwekkend spannend te zijn! Van alle dertien projecten, streden er drie om de eerste plaats! Slechts een heel klein verschil bepaalde uiteindelijk de score. Daarom moeten zeker ook de tweede en derde plek genoemd worden!
Polen werd tweede, met Czyżyny Park in Krakau
Zweden werd derde, met Växtrum in Lerum

DE TWEEDE PLEK: CZYŻYNY PARK IN KRAKAU, POLEN
AMBITIEUS HERINRICHTINGSPROGRAMMA VERANDERT EEN VERLOREN BUSDEPOT IN EEN SPEELS, ECOLOGISCH STADSPARK VAN 3 HA.

Het nieuwe Czyżyny Park in Krakau werd mogelijk gemaakt dankzij de enorme inzet van de bewoners van de wijk. Als voormalige busremise was het hele gebied vroeger bijna 100% bedekt met asfalt en beton. Vandaag de dag herinneren beelden van bussen en vliegtuigen onder de voeten van wandelaars aan de geschiedenis van de plek, maar meer dan 250 bomen, 14 000 vaste planten en struiken zorgen nu voor verschillende sferen, van de Engelse stijl, met bomenlanen en gazons, tot wilde ruderale vegetatie. Het park herbergt allerlei speeltoestellen, een klimmuur, glijbaan, basketbalveld en jeu de boules-baan, die door alle generaties worden gebruikt. Dit ambitieuze herinrichting- en renovatieprogramma in een dichtbevolkte en populaire wijk van Krakau transformeerde een onaantrekkelijk, verlaten busdepot in een uitzonderlijk stedelijk park van 3 ha, speels en ecologisch.
https://award.thegreencities.eu/award-2022/poland/

BESTE SCORE #3: VÄXTRUM IN LERUM, ZWEDEN
EEN GEMEENSCHAPSPARKPROJECT SLAAT EEN NIEUWE WEG IN VOOR GEMEENSCHAPSONTWIKKELING, GEMEENTELIJKE ACTIVITEITEN EN CO-CREATIE. 10 KLEINE OASES VERSPREID OVER DE STAD STIMULEREN HET SOCIALE LEVEN, DE LOKALE ECONOMISCHE ACTIVITEIT EN DE MILIEU-EDUCATIE.

Växtrum in Lerum is een uniek programma van inspirerende miniparken, met als eerste functie het stimuleren van het sociale leven. Växtrum is gecreëerd en ontwikkeld door de gemeente Lerum, met de hulp van bekende Zweedse tuinontwerpers. Een andere hoofdfunctie is het inspireren en informeren over biodiversiteit en duurzaamheid. Momenteel vinden in 10 van deze groene oases verspreid over de stad concerten en studentenactiviteiten plaats of gratis lezingen over bodem en biodiversiteit. De parken zijn dag en nacht open, zeven dagen in de week. Ze waren een groot succes tijdens de pandemie en hielpen eenzaamheid te bestrijden. Het programma gaat actieve samenwerkingsverbanden aan met lokale bedrijven en wordt geholpen door twintig tot dertig vrijwilligers uit de buurt, die helpen bij het planten en onderhouden van de parken. In de loop der jaren is Växtrum uitgegroeid van een lokaal item tot een nationale en nu ook internationale attractie.
https://award.thegreencities.eu/award-2022/sweden/

INSPIRATIE VOOR GROENERE STEDEN
Elk jaar zet de Green Cities Europe Award aansprekende stedelijke vergroeningsprojecten in heel Europa in de schijnwerpers. Doel is het belonen van inspirerende projecten die uitstekend gebruik van planten en groene oplossingen om de klimaatverandering tegen te gaan, het verlies aan biodiversiteit te bestrijden en de sociale cohesie en het plaatselijke stadsleven te verbeteren. 13 landen namen deel aan de wedstrijd en elk land presenteerde zijn nationale kampioen. Alle projecten zijn gepresenteerd op award.thegreencities.eu.

GREEN CITIES EUROPE AWARD 2022 UITGEREIKT TIJDENS VICTOIRES DU PAYSAGE IN PARIJS
De prijsuitreiking vond plaats op 8 december 2022 in Parijs, tijdens de Victoires du Paysage 2022. De volledige ceremonie van de Victoires du Paysage kan online worden bekeken: