‘Kun je dat hard maken?’ hoe vaak hoor je dat niet in discussies. Zeker als bevlogen idealisten in gesprek zijn met koele rekenaars. Als het gaat om groen in de stad, is het niet anders. Maar van het bomenfront is er nieuws: I-Tree Eco vertaalt de groene baten van bomen in harde Euro’s.

We weten het allemaal: een groene omgeving stimuleert de gezondheid en verhoogt de kwaliteit van het milieu. Groen is onmisbaar bij klimaatadaptatie maatregelen. Maar de kosten van nieuw beleid en van daaruit voortvloeiende projecten moeten nu eenmaal worden begroot. En die kosten zijn hard en zijn vrij gemakkelijk te begroten. Maar de groene baten? Daarin speelt emotie vaak een rol. De discussies kunnen worden verzakelijkt op basis van I-Tree Eco, een in de Verenigde Staten ontwikkelde methode om ‘de opbrengst van bomen’ financieel inzichtelijk te maken.

Wat is I-Tree Eco?

Wat kost een boom, wat is ze waard en wat levert ze eigenlijk op? Het zijn oude, moeilijk te beantwoorden vragen. Het model I-Tree Eco geeft inzicht in de ecosysteemdiensten van bomen en drukt de waarde ervan uit in concrete Euro’s.

Of het nu gaat om een park, een woonwijk of een gehele stad, op ieder schaalniveau kunnen de baten worden berekend. Zaken als de hoeveelheid water die de bomen jaarlijks afvangen, de mate waarin de bomen de luchtkwaliteit verbeteren en de hoeveelheid CO₂ die wordt vastgelegd in het hout, worden vastgesteld.

I-Tree Eco kwantificeert de ‘groene baten’ en biedt aanknopingspunten voor beleid, beheer én ontwerp. Het maakt het mogelijk de baten van bomen optimaal te benutten. Maar ook kan een gemeente met behulp ervan de eigenschappen en opbouw – inclusief kroon- en bladoppervlak – van een bomenbestand in kaart brengen. Op basis daarvan kunnen conclusies worden getrokken over de weerbaarheid tegen ziekten en plagen. Ook kan in kaart worden gebracht wat de bijdrage van het bomenbestand kan zijn bij het bereiken van concrete beleidsdoelen.

Mogelijkheden

Gemeenten kunnen een meer gefundeerde afweging maken in de discussie over de kosten en baten van een groen ingerichte leefomgeving. I-Tree Eco laat zien dat een goed groeiende boom een grote bijdrage levert aan de luchtkwaliteit, het koelen van de stad en de CO₂ -opslag. Hiermee kan in de discussie over het aantal bomen ook de kwaliteit van de bomen worden ingebracht. Ook kan op basis van het model worden beargumenteerd dat het soms noodzakelijk is slecht groeiende bomen te verplaatsen of te vervangen.

Pilot gemeente Utrecht

De gemeente Utrecht heeft getest of i-Tree Eco in staat was een compleet bomenbestand van een gemeente door te rekenen en de bijdrage aan CO₂ -opslag, wateropvang en luchtkwaliteit in cijfers uit te drukken. Voor deze test zijn alle 150.000 gemeentelijke bomen in het systeem ingevoerd! Uit de analyse van de gegevens blijkt dat de totale opbrengst aan groene baten jaarlijks ruim € 1,5 miljoen bedraagt. Bovendien is in het Utrechtse bomenbestand een hoeveelheid  CO₂ vastgelegd ter waarde van bijna € 5,5 miljoen. Deze bedragen zijn natuurlijk indrukwekkend, maar Utrecht vindt het ook van groot belang dat ze dankzij I-Tree Eco veel meer zicht krijgt op wélke bomen het meest bijdragen aan CO₂ – opslag, wateropvang en/of luchtkwaliteit. Ook wordt het overzicht van de bomendiversiteit in Utrecht groter waardoor risico’s als ziekten en plagen beter kunnen worden gepareerd.

Uitkomsten

Essen leveren de hoogste groene baten gevolgd door eiken en linden. Utrechtse essen verwijderen jaarlijks 4,5 ton aan luchtverontreinigende stoffen, vangen 9.349 m3 water op, vertegenwoordigen een CO₂ -voorraad van 2.671 ton en leggen 99 ton vast. Oudere bomen met hun grotere bladoppervlak en dikkere stammen, leveren drie keer zoveel groene baten op als jonge bomen. Ook werd duidelijk dat bijna de helft van het bomenbestand bestaat uit boomsoorten die gevoelig zijn voor droogte.

Met de gegevens van i-Tree Eco kan een gemeente het bomenbestand inzetten om doelstellingen op het gebied van klimaat en gezondheid te bereiken.